اختلال موکنی، علائم، عوارض و نحوه درمان

تریکوتیلومانیا یا اختلال موکنی (Trichotillomania)، یک اختلال روانی است که در آن اصرارهای مکرر و غیرقابل مقاومت برای کندن موها از پوست سر، ابروها یا سایر نواحی بدن، علیرغم تلاش برای متوقف کردن آن مشاهده می‌شود. کندن مو از پوست سر اغلب موجب بروز تکه های طاسی بر روی سر می‌شود که ناراحتی قابل توجهی را بوجود آورده و موجب اخلال در عملکرد اجتماعی یا کاری می‌شود. افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است تمام تلاش خود را برای پنهان کردن ریزش مو انجام دهند. برای برخی افراد موکنی ممکن است خفیف و بطور کلی قابل کنترل باشد. اما برای برخی دیگر، میل اجباری به کندن مو بسیار زیاد است. برخی از گزینه های درمانی به بسیاری از افراد کمک کرده‌اند تا کشیدن موهای خود را کاهش دهند یا بطور کامل متوقف کنند.

اختلال موکنی چه علائمی دارد؟

علائم و نشانه های اختلال موکنی اغلب عبارتند از:

• کندن مکرر موها، معمولا از پوست سر، ابروها یا مژه‌ها، اما گاهی اوقات از سایر نواحی بدن. کندن مو ممکن است در طول زمان از نواحی متفاوت باشد.
• احساس تنش فزاینده قبل از کندن، یا زمانی که سعی در مقاومت در برابر با کندن وجود دارد.
• احساس لذت یا آرامش بعد از کندن مو
• ریزش موی محسوس، مانند موهای کوتاه شده یا نازک یا طاس نواحی روی پوست سر یا سایر نواحی بدن، از جمله مژه ها یا ابروهای کم پشت یا از دست رفته
• اولویت برای انواع خاصی از مو، عاداتی همراه با کندن مو یا الگوهای خاصی برای کندن مو.
• گاز گرفتن، جویدن یا خوردن موهای کنده شده
• بازی با موهای کنده شده یا مالیدن آن روی لب یا صورت
• تلاش مکرر برای متوقف کردن کندن موها یا تلاش برای انجام آن کمتر که با موفقیت همراه نیست.
• ناراحتی یا مشکلات قابل توجه در محل کار، مدرسه یا موقعیت های اجتماعی مربوط به کندن موها

ارتباط موکنی و پوست کنی

بسیاری از افراد مبتلا به موکنی پوست خود را نیز می‌کَنند، ناخن‌های خود را می‌جوند یا لب‌های خود را می‌جوند. گاهی اوقات کشیدن موهای حیوانات خانگی، عروسک‌ها یا از اجسامی مانند لباس یا پتو ممکن است مشاهده شود. اکثر افراد مبتلا به اختلال موکنی به صورت محرمانه موها را می‌کَنند و به طور کلی سعی می‌کنند این اختلال را از دیگران پنهان کنند.

برای افراد مبتلا به موکنی، کندن مو می‌تواند:

• متمرکز باشد: برخی از افراد عمدا موهای خود را می‌کَنند تا تنش یا ناراحتی را از بین ببرند. برای مثال کندن موها برای رهایی از میل شدید به کندن مو. برای برخی از افراد ممکن است کندن مو یک آیین یا مراسم باشد، مانند: پیدا کردن موهای مناسب یا گاز گرفتن موهای کنده شده.
• خودکار باشد: برخی از افراد بدون اینکه متوجه شوند این کار را انجام می‌دهند، موهای خود را می‌کَنند، مانند زمانی که حوصله شان سر می‌رود، مطالعه می‌کنند یا تلویزیون تماشا می‌کنند.

یک فرد ممکن است بسته به موقعیت و خلق و خو، مو کنی را به صورت متمرکز و خودکار انجام دهد. برخی از موقعیت‌ها یا تشریفات ممکن است باعث کندن مو شود، مانند قرار دادن سر بر روی دست یا برس زدن موها.

اختلال موکنی می‌تواند با هیجانات نیز مرتبط باشد:

• احساسات منفی: برای بسیاری از افراد مبتلا به اختلال موکنی، کندن مو راهی برای مقابله با احساسات منفی یا ناراحت کننده مانند استرس، اضطراب، تنش، کسالت، تنهایی، خستگی یا ناامیدی است.
• احساسات مثبت: افراد مبتلا به مو کنی اغلب متوجه می‌شوند که کندن مو احساس رضایت‌بخشی می‌کند و تا حدی تسکین بخش است. در نتیجه برای حفظ این احساسات مثبت به کشیدن موهای خود ادامه می‌دهند.

اختلال موکنی یک اختلال طولانی مدت و مزمن است. بدون درمان، علائم می‌توانند در طول زمان از نظر شدت متفاوت باشند. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی دوران عادت ماهیانه، می‌تواند علائم را در زنان بدتر کند. برای برخی افراد، در صورت عدم درمان، علائم ممکن است برای هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها ظاهر شوند و از بین بروند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما نیز به این اختلال مبتلا هستید و نمی‌توانید از کندن موهای خود دست بردارید یا از ظاهر خود در نتیجه کشیدن موهای خود احساس خجالت یا شرم دارید، بهتر است با یک متخصص صحبت کنید. موکنی فقط یک عادت بد نیست، بلکه یک اختلال سلامت روان است و بعید به نظر می‌رسد که است بدون درمان بهبود یابد.

چرا به اختلال موکنی مبتلا می‌شویم؟

علت ابتلا به موکنی نامشخص است. اما مانند بسیاری از اختلالات دیگر، موکنی ممکن است ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.

عوامل خطر

عوامل خطر، عواملی هستند که احتمال ابتلا به اختلال را افزایش می‌دهند. عوامل خطر ابتلا به موکنی شامل موارد زیر است:

• ژنتیک و سابقه خانوادگی: این اختلال ممکن است در افرادی که یکی از بستگان نزدیک به این اختلال دارند رخ دهد.
• سن: موکنی معمولا قبل یا در اوایل نوجوانی (اغلب در سنین 10 تا 13 سالگی) ایجاد می‌شود. نوزادان نیز ممکن است مستعد کندن مو باشند، اما این معمولا نادر است و بدون درمان خود به خود از بین می رود.
• سایر اختلالات: افرادی که موکنی دارند ممکن است به اختلالات دیگری مانند: افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) نیز مبتلا باشند.
• فشار: موقعیت‌ها یا رویدادهای استرس‌زا شدید ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد موکنی شود.

آمارها نشان می‌دهد زنان بیشتر برای درمان موکنی به پزشک مراجع می‌کنند. اما این نمی‌تواند تنها به این علت باشد که شیوع این اختلال در زنان بیشتر است. بلکه میتواند به این دلیل باشد که زنان بیشتر به دنبال مشاوره پزشکی هستند. در اوایل دوران کودکی، به نظر می‌رسد که پسران و دختران به یک اندازه تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

اختلال موکنی چه عوارضی دارد؟

اگرچه ممکن است خیلی جدی به نظر نرسد، اما موکنی می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر زندگی داشته باشد. عوارض موکنی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بسیاری از افراد مبتلا به موکنی احساس شرم، تحقیر و خجالت دارند. آنها ممکن است به دلیل شرایط خود اعتماد به نفس پایین، افسردگی، اضطراب و مصرف الکل یا مواد مخدر را تجربه کنند.
• خجالت به دلیل ریزش مو ممکن است فرد را از فعالیت‌های اجتماعی و فرصت‌های شغلی دور کند. افراد مبتلا به موکنی ممکن است کلاه گیس بپوشند تا لکه های طاس را پنهان کنند یا مژه مصنوعی بزنند. و به دلیل ترس از اینکه ممکن است این حقیقت کشف شود، از صمیمیت اجتناب می‌کنند.
• خوردن موها ممکن است منجر به ایجاد گلوله موی بزرگ (تریکوبزوآر) در دستگاه گوارش شود.

اختلال موکنی چگونه درمان می‌شود؟

تحقیقات در مورد درمان موکنی محدود است. با این حال، برخی از گزینه‌های درمانی به بسیاری از افراد کمک کرده اند تا کشیدن موهای خود را کاهش دهند یا به طور کامل متوقف کنند.

روان‌درمانی

انواع درمانی که ممکن است برای موکنی مفید باشد، عبارتند از:

• برای آموزش تغییر رفتار، رفتار درمانی درمان اولیه موکنی است. فرد یاد می‌گیرد که چگونه موقعیت‌هایی را که موجب مو کندن می‌شود را تشخیص داده و چگونه رفتارهای سالم جایگزین کند. به عنوان مثال، ممکن است مشت های خود را گره کنید تا این اصرار را متوقف کنید.
• درمان شناختی می‌تواند به فرد کمک کند تا باورهای تحریف شده‌ای که ممکن است در رابطه با کندن مو داشته باشد را شناسایی و بررسی کند.
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) می‌تواند به فرد کمک کند تا بیاموزد که میل به کندن مو را بدون عمل به آن بپذیرد.

داروها

اگرچه هیچ دارویی توسط سازمان غذا و دارو به طور خاص برای درمان تریکوتیلومانیا تایید نشده است، برخی از داروها ممکن است به کنترل برخی علائم کمک کنند. به عنوان مثال، ممکن است داروی ضد افسردگی مانند کلومیپرامین می‌تواند به درمان این اختلال کمک کند. داروهای دیگر مانند اولانزاپین نیز می‌تواند به بهبود این اختلال کمک کند.

نویسنده: بیتاپیربوداقی

منبع: psych.ox.ac.uk

با ما در تماس باشید!

021 22 62 35 87

021 22 61 84 73

0905 44 33 753