تروما یا زحم روحی در روانشناسی و نحوه بهبود آن

تروما که یک تجربه فراگیر و پیچیده است، به اشکال مختلف ظاهر میشود و افراد را در زمینه های مختلف تحت تاثیر قرار میدهد. تروما که به عنوان یک واکنش عاطفی به یک رویداد ناراحت کننده یا مجموعه ای از رویدادها تعریف میشود، می تواند آثار ماندگاری بر سلامت روانی، عاطفی و جسمی فرد بگذارد. این رویدادهای ناراحت کننده ممکن است شامل تصادفات، سوء استفاده، خشونت، بلایای طبیعی یا از دست دادن ناگهانی یکی از عزیزان باشد، اما محدود به آنها نیست. تأثیر تروما میتواند فراتر از حادثه اولیه باشد، به زندگی روزمره نفوذ کند و بر توانایی فرد برای عملکرد، ایجاد روابط و تجربه شادی تأثیر بگذارد.

چیزی که ممکن است برای یک فرد آسیب زا باشد، احتمالا تأثیر یکسانی بر دیگری نداشته باشد. علاوه بر این، عواقب پس از تروما میتواند بصورت طیف وسیعی از علائم از جمله اضطراب، افسردگی، کابوس و حتی بیماریهای جسمی ظاهر شود. بسیار مهم است که با حساسیت نسبت به این تنوع به بهبودی تروما نزدیک شویم و سفر منحصر به فردی را که هر فرد باید انجام دهد را تصدیق کنیم.

دیدگاه‌های مربوط به بهبودی تروما

همانطور که ما به چشم انداز پیچیده بهبودی تروما می پردازیم، ضروری است که دیدگاه ها و بینشهای متنوعی را در نظر بگیریم که به درک جامعی از روند درمان کمک میکند. یکی از دیدگاه های برجسته، تصدیق تروما بعنوان یک تجربه کل نگر است که ذهن، بدن و روح را در برمیگیرد. این رویکرد کل‌نگر در روش‌های درمانی که نه تنها به جنبه‌های روان‌شناختی تروما بلکه به ابعاد فیزیکی و معنوی نیز می‌پردازد، منعکس می‌شود. علاوه بر این، بهبودی تروما شامل شناخت اهمیت تاب آوری است. تاب‌آوری یا ظرفیت بازگشت از ناملایمات، نقش مهمی در بهبودی دارد. افرادی که تروما را تجربه کرده اند اغلب انعطاف پذیری قابل توجهی از خود نشان میدهند و در درون خود قدرت پیدا میکنند تا مسیر چالش برانگیز به سمت بهبودی را طی کنند. این دیدگاه بر اهمیت ایجاد یک محیط حمایتی که تاب آوری را پرورش و افزایش میدهد، تأکید میکند.

دیدگاه مهم دیگر درک این نکته است که بهبودی تروما یک فرآیند خطی نیست. بهبودی اغلب با پیشرفت و ناکامی مشخص میشود و افراد ممکن است خود را در حال مرور مجدد احساسات و خاطرات دشوار بیابند. پذیرش این ماهیت غیرخطی بهبودی حیاتی است؛ زیرا امکان رویکردی دلسوزانه و صبورانه نسبت به بهبودی را فراهم میکند. درمانگران و شبکه های حمایتی نقشی اساسی در هدایت افراد از طریق این نوسانات ایفا و فضای امنی را برای کاوش و رشد فراهم میکنند.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست میزان افسردگی بک

تروما چقدر طول می کشد تا بهبود یابد؟

روند بهبودی تروما به شدت فردی است و مدت زمان آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. هیچ جدول زمانی ثابتی برای بهبودی تروما وجود ندارد، زیرا به عوامل مختلفی از جمله نوع و شدت تروما، انعطاف پذیری فرد، وجود سیستم حمایتی و اثربخشی مداخلات درمانی بستگی دارد. برخی از افراد ممکن است علائم بهبود را نسبتاً سریع نشان دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به یک دوره طولانی برای مقابله با تأثیرات تروما نیاز داشته باشند. در بسیاری از موارد، روند بهبودی غیرخطی است و با دوره‌های پیشرفت، عقب‌نشینی و سکون مشخص می‌شود. بسیار مهم است که بدانیم بهبودی یک فرآیند تدریجی است و از یک مسیر قابل پیش بینی یا یکنواخت پیروی نمی کند.

عوامل مؤثر بر طول مدت بهبودی تروما عبارتند از:

• نوع و شدت تروما: ماهیت و شدت رویداد آسیب زا میتواند بطور قابل توجهی بر جدول زمانی بهبودی تأثیر بگذارد. حوادث منفرد و مجزا ممکن است آسان تر از آسیب های طولانی یا مکرر پردازش شوند.
• انعطاف‌پذیری فردی: تاب‌آوری در بین افراد متفاوت است. کسانی که دارای سطوح بالاتر انعطاف پذیری هستند ممکن است فرآیند بازیابی را کارآمدتر طی کنند.
• سیستم پشتیبانی: داشتن یک شبکه پشتیبانی قوی شامل دوستان، خانواده و متخصصان سلامت روان می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند بهبودی داشته باشد. حمایت عاطفی و درک، نقش مهمی در کمک به افراد برای مقابله با عواقب پس از تروما دارد.
• مداخلات درمانی: اثربخشی رویکردهای درمانی مانند مشاوره، روان درمانی یا دارو می تواند بر سرعت بهبودی تأثیر بگذارد. دسترسی به مداخلات مناسب و به موقع میتواند بهبود را تسریع کند.
• راهبردهای مقابله شخصی: افرادی که بطور فعال در مکانیسم های مقابله‏ای سالم مانند ذهن آگاهی، شیوه های مراقبت از خود و تکنیک‏های کاهش استرس شرکت می‏کنند، ممکن است روند بهبودی را قابل کنترل تر بدانند.

توجه به این نکته مهم است که در حالی که علائم حاد تروما ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد، برخی از افراد ممکن است به مدیریت برخی از اثرات باقی مانده ادامه دهند. علاوه بر این، محرک‌ها یا رویدادهای زندگی ممکن است آسیب‌های گذشته را برانگیزند که نیاز به مراقبت و حمایت مداوم از خود دارند. هیچ چارچوب زمانی جهانی برای بهبودی تروما وجود ندارد و ضروری است که با صبر، شفقت به خود و تمایل به جستجوی کمک حرفه ای در صورت نیاز به روند بهبودی نزدیک شوید. هدف لزوماً پاک کردن خاطره تروما نیست، بلکه ایجاد مکانیسم‌های مقابله‌ای و انعطاف‌پذیری است که به افراد اجازه می‌دهد علیرغم تجربیات گذشته خود زندگی کاملی داشته باشند.

ترومای التیام نیافته چگونه به نظر می رسد؟

ترومای التیام نیافته می‏تواند به طرق مختلف ظاهر شود و بر سلامت روانی، عاطفی و جسمی فرد تأثیر بگذارد. توجه به این نکته مهم است که اثرات تروما به شدت فردی است و افراد مختلف ممکن است علائم و نشانه‌های متفاوتی را نشان دهند. در اینجا برخی از شاخص‏های رایج ترومای التیام نیافته آورده شده است:

• افکار مزاحم مکرر: افرادی که ترومای التیام نیافته دارند ممکن است افکار مداوم و ناراحت کننده مرتبط با رویداد آسیب زا را تجربه کنند. این افکار مزاحم میتوانند زندگی روزمره را مختل و به تشدید اضطراب و استرس کمک کنند.
• فلاش بک ها و کابوس ها: ترومای حل نشده ممکن است منجر به تجربه مجدد رویداد آسیب زا از طریق فلاش بک یا کابوس شود. این خاطرات واضح و ناراحت کننده میتوانند توسط محرکهای مختلف ایجاد و باعث واکنش های هیجانی شدید شوند.
• رفتارهای اجتنابی: برخی از افراد ممکن است رفتارهای اجتنابی را بعنوان راهی برای مقابله با یادآوری تروما ایجاد کنند. این می‌تواند شامل اجتناب از مکان‌ها، افراد یا فعالیت‌هایی باشد که باعث ایجاد خاطرات ناراحت‌کننده مرتبط با رویداد آسیب‌زا می‌شوند.
• برانگیختگی بیش از حد: احساس مداوم بیش از حد مانند افزایش تحریک پذیری، هوشیاری بیش از حد و پاسخ های مبالغه آمیز مبهوت کننده، در افراد با ترومای بهبود نیافته رایج است. این علائم ممکن است به مشکلات در عملکرد روزانه و روابط بین فردی کمک کند.
• بی حسی عاطفی: برخی از افراد ممکن است بی حسی عاطفی یا احساس جدایی را به عنوان راهی برای مقابله با احساسات طاقت فرسا مرتبط با تروما تجربه کنند. این میتواند منجر به مشکلاتی در ایجاد یا حفظ روابط عاطفی با دیگران شود.
• اختلالات خواب: ترومای حل نشده اغلب به اختلالات خواب از جمله بی خوابی یا اختلال در الگوهای خواب کمک میکند. کابوس‌های شبانه و ترس از فلاش‌بک‌های مرتبط با خواب می‌توانند خواب ترمیم‌کننده را برای افراد چالش‌برانگیز کنند.
• سوء مصرف مواد: برخی از افراد ممکن است به موادی مانند الکل یا مواد مخدر به عنوان راهی برای خود درمانی و بی حس کردن درد عاطفی مرتبط با ترومای التیام نیافته روی آورند. سوء مصرف مواد میتواند روند بهبود را پیچیده‏تر کند.
• علائم فیزیکی مزمن: ترومای حل نشده میتواند بصورت علائم فیزیکی مانند سردرد، مشکلات گوارشی و درد مزمن ظاهر شود. ارتباط ذهن و بدن قابل توجه است و تأثیر ضربه بر سلامت جسمی به خوبی مستند شده است.
• مشکل در اعتماد کردن به دیگران: افرادی که ترومای بهبود نیافته دارند ممکن است با مسائل اعتماد دست و پنجه نرم کنند و ایجاد و حفظ روابط سالم را چالش برانگیز بدانند. این مشکل ممکن است ناشی از ترس از آسیب پذیری یا نگرانی در مورد خیانت باشد.
• تصویر منفی از خود: آسیب حل نشده میتواند به ادراک منفی از خود و اعتماد به نفس پایین کمک کند. افراد ممکن است دارای احساس گناه، شرم یا بی ارزشی مرتبط با تجربه آسیب زا باشند.

بسیار مهم است که بدانیم این علائم و نشانه ها ممکن است جامع نباشند و افراد احتمالا ترکیبی از این شاخصها را تجربه کنند. اگر کسی نشانه‌هایی از ترومای التیام نیافته را نشان می‌دهد، جستجوی کمک حرفه‌ای از متخصصان سلامت روان، مانند درمانگران یا مشاوران، می‌تواند در روند بهبودی مؤثر باشد. مراقبت‌های حرفه‏ای تروما بر ایجاد یک محیط امن و حمایت‌کننده، رسیدگی به علل ریشه‌ای پریشانی و ارتقای تاب‌آوری و بهبودی تمرکز دارند.

پیمایش در مسیر بهبودی – راه حل ها و استراتژی ها

برای بهبودی تروما، تعداد بی‌شماری از رویکردهای درمانی و راهبردهای مقابله‌ای را می‌توان برای حمایت از افراد در سفر به سمت بهبودی بکار گرفت. یکی از روش‌های شناخته شده، درمان متمرکز بر تروما است که هدف آن کمک به افراد برای پردازش و درک تجربیات آسیب‌زا است. این ممکن است شامل درمان شناختی-رفتاری (CBT)، حساسیت زدایی از حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) و روایت درمانی و غیره باشد. ایجاد یک شبکه پشتیبانی قوی نیز برای بهبودی تروما بسیار مهم است. برقراری ارتباط با دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی می‌تواند حس تعلق و اعتبار ایجاد کند. علاوه بر حمایت عاطفی، کمک عملی در زندگی روزمره میتواند برخی از عوامل استرس زا را که ممکن است روند بهبودی را مختل کنند، کاهش دهد.

روش‌های ذهن آگاهی و مراقبت از خود ابزارهای ارزشمندی برای افرادی هستند که در مسیر بهبودی تروما میباشند. تکنیکهایی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق میتوانند به تنظیم احساسات و تقویت حس آرامش کمک کنند. درگیر شدن در فعالیت هایی که باعث شادی و آرامش می شود، حتی در دوزهای کم، به رفاه کلی افراد در مسیر بهبودی کمک میکند. علاوه بر این، آموزش و آگاهی نقش اساسی در بهبود تروما دارد. درک اثرات فیزیولوژیکی و روانشناختی تروما به افراد این امکان را میدهد تا تصمیمات آگاهانه‏ای در مورد سفر درمانی خود بگیرند. همچنین باعث ترویج همدلی و کاهش انگ پیرامون مسائل مربوط به سلامت روان می‌شود و جامعه حمایت‌کننده‌تر و درک‌کننده‌تر را تقویت می‌کند.

در نتیجه بهبودی تروما فرآیندی چند وجهی و پویا است که نیازمند شفقت، صبر و درک همه جانبه تظاهرات متنوع آن است. با اذعان به ماهیت فردی تروما، پذیرش دیدگاه‌های مختلف در مورد بهبودی و اجرای راه‌حل‌های جامع، می‌توانیم راه را برای بهبودی و انعطاف‌پذیری هموار کنیم. به عنوان یک جامعه، ایجاد محیطی که آموزش، حمایت و آگاهی را در اولویت قرار میدهد، به رویکردی دلسوزانه و همدلانه تر برای بهبود تروما کمک میکند.

منابع: healthline.com ، sabinorecovery.com ، verywellmind.com

با ما در تماس باشید!

021 22 62 35 87

021 22 61 84 73

0905 44 33 753