علل بروز جنون خرید و راهکارهای مدیریت آن
جنون خرید یا وسوسه خرید آنی، یکی از معضلاتی است که در هنگام خرید، گریبانگیر بسیاری از افراد می شود. در این مواقع، علی رغم عدم احتیاج، افراد به علت های مختلفی مانند قیمت مناسب، در لحظه تصمیم به خرید می گیرند. گفتنی است که این دسته از افراد پس از تکمیل نمودن فرآیند خرید و بازگشت به منزل، معمولاً از خریدهای خود رضایت نداشته و ابراز پشیمانی می کنند. بر همین اساس، برای غلبه بر جنون خرید، کنترل رفتار و مدیریت هزینه های خود، در این زمینه بسیار تاثیر گذار و مؤثر به شمار می رود.
شایان ذکر است کهتصمیم گیری لحظه ای و بدون برنامه ریزی قبلی، برای استفاده از خدمات یا خرید نمودن، در معنا و مفهوم وسوسه خرید آنی تعبیر و تفسیر می گردد. افراد برخوردار از این خصوصیت، با عنوان خریدارهای تکانشی، در اصطلاح روانشناسی تلقی می گردند. در این زمینه باید خاطر نشان نمود که تکانشی بودن به منزله یک خصوصیت شخصیتی، سبب عدم کنترل هیجانات در افراد و انجام کارها بدون برنامه ریزی و دور اندیشی می شود. بر این اساس، باید اذعان نمود که یکی از دلایل مهم و حائز اهمیت ایجاد جنون خرید، نداشتن برنامه ریزی مالی و ناتوانی در کنترل هیجانات می باشد.
ناتوانی در کنترل هیجانات و جنون خرید
به طور کلی، یکی از دلایل حائز اهمیت بروز جنون خرید در افراد، عدم توانایی آنها در کنترل هیجانات خود می باشد. گفتنی است افرادی که قادر به کنترل و مدیریت هیجانات خود نمی باشند، به محیط پیرامون خود به صورت افراطی، نامناسب و مخرب پاسخ می دهند. از جمله هیجانات مهم و همراه فرد در طول زندگی، می توان به ترس، اضطراب، غم و خشم، اشاره نمود.
در هنگام وسوسه خرید آنی، افراد بدون برنامه ریزی از پیش تعیین شده و در لحظه، به سراغ خرید لوازم و وسایلی می روند که غالباً به آنها احتیاج ندارند. شایان ذکر است، افرادی که به جنون خرید دچار هستند، برای آرام کردن خودشان، خرید کردن آنی و لحظه ای را در دستور کار قرار می دهند. این دسته از افراد به سبب بروز اضطراب در وجود خود، و عدم مدیریت درست و صحیح هیجانات، به سمت خریدهای ناگهانی و آنی سوق پیدا می کنند.
اگرچه این فرآیند برای کوتاه مدت می تواند از میزان اضطراب آنها بکاهد، اما در دراز مدت هیچگونه اثر و بار مثبت و مفیدی برای آنها به همراه ندارد. یکی از راهکارهای جلوگیری از بروز جنون خرید، فراگیری مهارت کنترل هیجانات و احساسات به شمار می رود. بدون اغراق، از جمله مهارت های مهم زندگی، فراگیری مهارت کنترل احساسات می باشد. در پرتو یادگیری این مهارت، قابلیت مدیریت و پاسخ دهی مؤثر فرد به یک واقعه هیجانی، به نحو مطلوب امکان پذیر می گردد. بدون تردید، کنترل احساسات و هیجانات، در اعمال تصمیم گیری های مناسب و مطلوب، نقش بسزایی ایفا می نماید. بر این اساس، در مواقع بروز جنون خرید، افراد ضمن کنترل و مدیریت این احساس، می توانند در پرتو فراگیری مهارت های زندگی، بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: احساس نیاز به تایید شدن توسط دیگران
راهکارهای مدیریت جنون خرید
یکی از راهکارهای مؤثر کنترل جنون خرید، داشتن برنامه ریزی مالی می باشد. بر این اساس، خرج کردن بر حسب الویت های ضروری خود، علاوه بر جلوگیری از بروز وسوسه خرید آنی، سبب صرفه جویی و پس انداز در منابع پولی و مالی می شود. ناگفته نماند که پیش بینی کردن مخارج خود به صورت دقیق، از بروز مشکل در مدیریت منابع مالی افراد جلوگیری به عمل می آورد. از دیگر روش های مثمر ثمر مدیریت جنون خرید، اختصاص دادن لیستی برای خریدهای مهم و ضروری خود به شمار می رود. مشخص کردن و اولویت بندی خریدهای خود، از صرف هزینه های اضافی پیشگیری می نماید.
از دیگر راهکارهای کاربردی برای غلبه بر جنون خرید، خرید نکردن در مواقع هیجان زده و احساساتی بودن می باشد. چراکه یکی از عامل های مؤثر اقدام افراد به خرید تکانشی، عدم توانایی آنها در کنترل هیجانات محسوب می گردد. بر همین اساس، مناسب است که در زمان های هیجان زده بودن، اقدامی برای خرید کردن به عمل نیاورد. به طور کلی، هیجانات و احساسات شدید از نوع منفی یا مثبت، علاوه بر تحت تاثیر قرار دادن تصمیمات افراد، زمینه مناسب برای ایجاد وسوسه خرید آنی را فراهم می آورد.
یکی از راهکارهای راهگشا برای مدیریت جنون خرید، به همراه داشتن مقدار مشخصی پول، در مواقع خرید می باشد. بدون اغراق، همراه داشتن پول بیش از مقدار نیاز خود، بستر مناسب برای سوق دادن افراد به سمت خریدهای غیر لازم و غیر ضروری را هموار می کند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، افرادی که برای انجام خرید، از کارت های بانکی اصلی خود استفاده به عمل می آورند، در مقایسه با سایرین، به میزان بیشتری به وسوسه خرید آنی یا جنون خرید گرفتار می شوند. شایان ذکر است که در صورت تداوم یافتن احساس جنون خرید و عدم کنترل هیجانات در فرد، مراجعه به روانشناس کمک شایانی می نماید.