اختلال عورت نمایی
اختلال عورت نمایی (Exhibitionistic disorder) یک اختلال سلامت روان است که در آن فرد میل زیادی به نمایش اندام تناسلی خود به فرد ناآگاه دارد و در نتیجه این عمل دچار تحریک جنسی شدید و مکرر میشود. این رفتار همچنین ممکن است باعث ناراحتی در فردی شود که شاهد این عورت نمایی است. اختلال عورت نمایی در مردان بسیار شایعتر از زنان است. رفتارهایی که معیارهای این اختلال را برآورده میکند، اغلب مجرمانه است و تا یک سوم مجرمان جنسی مرد رفتارهای عورت نمایی انجام می دهند. اختلال عورت نمایی به عنوان یکی از چندین انحرافات جنسی (پارافیلیا) طبقه بندی میشود. این اختلالات همگی شامل برانگیختگی جنسی ناشی از موقعیتها، اشیا یا اهدافی است که ماهیتی غیرعادی دارند. انحرافات جنسی رایج عبارتند از:
- فتیش (تحریک جنسی ناشی از اشیاء یا موقعیتهای خاص)
- تماشاگری جنسی
- سادیسم/مازوخیسم جنسی
- پدوفیلی
البته پارافیلیا ذاتا به عنوان اختلال در نظر گرفته نمیشود. برخی از افراد علایق یا تمایلات جنسی دارند که ممکن است دیگران آن را غیرعادی بدانند اما باعث ناراحتی یا آسیب نمیشوند. عواملی که باعث میشود یک علاقه پارافیلیک به عنوان اختلال درنظر گرفته شوند، عبارتند از:
- تمایلی شدید یا اعمالی غیرقانونی هستند (مانند پدوفیلی).
- تمایل شدید یا اقداماتی که شامل اهدافی است که افراد از آن رضایت ندارند. (اعم از کودکان یا بزرگسالانی که رضایت ندارند).
- پتانسیل ایجاد آسیب را دارند.
تمایل شدید یا اعمالی باعث ناراحتی یا آسیب قابل توجهی برای فردی میشود.
اختلال عورت نمایی چه علائمی دارد؟
علائم شایع اختلال عورت نمایی عبارتند از:
- برانگیختگی جنسی، خیالپردازیها، یا هوسهای مربوط به نمایش اندامهای تناسلی یا انجام اعمال جنسی، معمولا برای یک فرد ناآگاه و بدون رضایت
- تمایل شدید برای انجام عمل
- این رفتار تمایل شدید یا تخیلات باعث ناراحتی یا اختلال در توانایی فرد برای عملکرد در خانه، مدرسه یا محل کار میشود.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: سنجش میزان میل جنسی
علت ابتلا به اختلال عورت نمایی چیست؟
علت اختلال عورتنمایی ناشناخته است، اما عوامل مختلفی موجب ابتلا به این اختلال میشود. دانشمندان بر این باورند که عوامل فیزیکی، پزشکی و روانی همگی ممکن است در این اختلال نقش داشته باشند. در حالی که برخی مطالعات نشان میدهد که یک عامل ژنتیکی میتواند در ایجاد اختلالات جنسی (مانند: اختلال عورت نمایی) نقش داشته باشد، هیچ ارتباط خاصی بین ژنها و اختلال عورت نمایی یافت نشده است. برخی دیگر از پژوهشها حاکی از آن است که افراد مبتلا معمولا رفتار ناپختهای با جنس مخالف داشته و در روابط بین فردی مشکل دارند.
عوامل خطر ابتلا به اختلال عورت نمایی
عوامل خطر احتمالی ابتلا به اختلال عورت نمایی عبارتند از:
- سو مصرف الکل
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- اختلال سلوک
- سابقه سواستفاده عاطفی یا جنسی
- سطح تستوسترون بالا.
اختلال عورت نمایی معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. علائم هشداردهنده میتواند شامل موارد زیر باشد:
- اشتغال غیرمعمول به رابطه جنسی در دوران کودکی
- تخیلات جنسی که باعث ناراحتی یا اختلال در عملکرد میشود
- تحریک جنسی تنها با فانتزیها یا عورت نمایی
برای تشخیص اختلال عورت نمایی، ابتدا پزشک بررسی میکند که این اختلال به دلیل مشکلات پزشکی نباشد. پس از معاینات، اگر پزشک مشکوک باشد که اختلال عورت نمایی علت علائم است (و نه مشکل پزشکی دیگری)، ممکن است ارزیابی روانشناختی را توصیه کند. مراحل تشخیص اختلال عورت نمایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ابتدا یک معاینه فیزیکی با هدف رد کردن مشکلات جسمانی که میتواند موجب ایجاد علائم شود، انجام میشود.
- سپس ارزیابی های روانشناختی که میتواند به صورت پرسشنامه یا گفتگو با یک متخصص سلامت روان باشد، صورت میگیرد. این ارزیابی، برای ارزیابی خلق و خو، وضعیت روانی و سابقه سلامت روان بیمار است. ممکن است از اعضای خانواده یا مراقبان نیز خواسته شود که در این ارزیابی شرکت کنند.
- اگر علل پزشکی رد شوند، متخصصان بررسی خواهند کرد که آیا فرد معیارهای تشخیصی این اختلال را دارا است یا خیر. این معیارها عبارتند از:
- برانگیخته شدن بیمار با خیالپردازیها، تمایل شدید یا اعمالی که شامل قرار گرفتن اندام تناسلی در معرض یک فرد ناآگاه یا انجام اعمال جنسی در برابر مخاطبی است که رضایت ندارد.
- بیمار بر اساس تمایلات شدید خود عمل میکند و علائم باعث اختلال قابل توجه در موقعیت های اجتماعی، کار یا جاهای دیگر میشود.
- علائم حداقل به مدت شش ماه وجود داشته است.
توجه به این نکته مهم است که برانگیختگی با اعمال عورت نمایی برای مخاطب بزرگسال که رضایت دارد، نشانهای از این اختلال نیست. پزشکان تشخیص را تنها در صورتی تایید میکنند که اصرارها یا اعمال شامل افرادی باشد که رضایت ندارند (بزرگسالان یا کودکان) یا علائم باعث ناراحتی شوند.
درمان اختلال عورت نمایی
افراد مبتلا به اختلال نمایشی معمولا به دنبال درمان نیستند. اغلب، درمان شروع نمیشود تا زمانی که فرد دستیگر شده و با دستور قضایی برای درمان مراجعه کند. درمان این اختلال ممکن است شامل رواندرمانی و دارو باشد. گزینههای درمانی رایج عبارتند از:
- درمان شناختی-رفتاری، که به فرد میآموزد موقعیتهایی را که انگیزه برای رفتار عورت نمایی را تحریک میکند، تشخیص داده و راه های جدید و سالمی برای کنار آمدن با آن موقعیت ها ایجاد کند.
- گروه درمانی یا گروه های حمایتی
- داروهای ضد افسردگی، معمولا مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRIs)
- داروهای ضد آندروژن مانند آگونیستهای هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) و داروهایی برای کاهش سطح تستوسترون.
لازم به ذکر است حتی با درمان، اختلال عورت نمایی میزان عود بالایی دارد. تقریبا نیمی از مردانی که به دلیل عورت نمایی دستگیر میشوند، بعدا مجددا به دلیل همان رفتار دستگیر میشوند. مردان مبتلا به این اختلال اغلب نسبت به هدف رفتار خود خشونت آمیز نیستند، اما خشونت و حمله در برخی موارد ممکن است.
اختلال عورت نمایی چه عوارضی دارد؟
این اختلال میتواند عوارض طولانی مدتی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد، از جمله:
- دستگیری و حبس
- افسردگی یا سایر مسائل مرتبط با سلامت روان
- از دست دادن روابط بین فردی سالم
- عزت نفس پایین
هیچ راه شناخته شدهای برای جلوگیری از اختلال عورت نمایی وجود ندارد. با این حال، درمان ممکن است اثرات این بیماری را کاهش دهد و احتمال اینکه فرد مبتلا به مرور زمان عوارض شدیدی را تجربه کند را کاهش دهد.
منبع: britannica.com
