راه رفتن در خواب، علت و نحوه درمان آن
راه رفتن در خواب یک اختلال است و با رفتارهای پیچیده‌ای در طول خواب غیر REM (حرکت سریع چشم) رخ میدهد، مشخص میشود. افرادی که در خواب راه میروند، معمولاً فعالیتهایی را انجام میدهند که از کارهای ساده و تکراری تا رفتارهای پیچیده تر را شامل میشود. در طول دوره راه رفتن در خواب، فرد ممکن است روی تخت بنشیند، در اتاق قدم بزند یا حتی تخت را ترک کند و به مناطق مختلف خانه حرکت کند. در هنگام راه رفتن در خواب، چشمان فرد ممکن است باز باشد، اما معمولاً در حالت برانگیختگی نسبی است و کاملاً هوشیار نیست. خوابگردها ممکن است فعالیتهایی مانند صحبت کردن، غذا خوردن یا حتی رانندگی را انجام دهند، که اغلب با خاطره‌ای کم یا اصلاً از آن رویداد در هنگام بیدار شدن یاد نمی‌کنند.
راه رفتن در خواب معمولاً در نیمه اول شب رخ میدهد، زمانی که فرد در مراحل عمیق خواب غیر REM است. عوامل مختلفی میتوانند در راه رفتن در خواب نقش داشته باشند؛ از جمله ژنتیک، کم خوابی، تب، برخی داروها و سایر اختلالات خواب. توجه به این نکته مهم است که راه رفتن در خواب میتواند خطرات ایمنی را به همراه داشته باشد و باید تلاش کرد تا یک محیط خواب امن برای افرادی که این اختلال خواب را تجربه میکنند، ایجاد کرد. اگر فردی مرتباً در خواب راه میرود یا درگیر فعالیتهای بالقوه خطرناک در طول خواب است، توصیه میشود برای ارزیابی و راهنمایی بیشتر با یک متخصص روانشناسی مشورت کند.
علت راه رفتن در خواب چیست؟
دلایل دقیق راه رفتن در خواب بطور کامل شناخته نشده است، اما عوامل متعددی میتوانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. برخی از علل شایع و عوامل خطر عبارتند از:
- ژنتیک: اگر فردی سابقه خانوادگی راه رفتن در خواب داشته باشد، ممکن است خودش بیشتر مستعد این باشد که آنرا تجربه کند.
- کم خوابیدن: کمبود خواب کافی یا الگوهای خواب نامنظم میتواند احتمال راه رفتن در خواب را افزایش دهد. بیخوابی ممکن است چرخه طبیعی خواب را مختل کند و باعث بروز دوره‌های خواب‌آلودگی شود.
- استرس و اضطراب: استرس عاطفی، اضطراب یا عوامل روانی میتوانند در راه رفتن در خواب نقش داشته باشند. رویدادهای استرس‌زا یا اختلالات اضطرابی زمینه‌ای ممکن است خطر دوره‌های راه رفتن در خواب را افزایش دهند.
- تب و بیماری: راه رفتن در خواب میتواند در افرادی که تب دارند یا ناخوش هستند شایعتر باشد. عفونتها و سایر شرایط پزشکی که بر خواب تأثیر میگذارند نیز احتمالا با افزایش خطر راه رفتن در خواب مرتبط باشند.
- داروها: برخی داروها بویژه آنهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارند، ممکن است در راه رفتن در خواب نقش داشته باشند. بعنوان مثال میتوان به داروهای آرام بخش، خواب آور و برخی آنتی هیستامینها اشاره کرد.
- اختلالات خواب: سایر اختلالات خواب مانند بیخوابی، سندرم پاهای بیقرار یا آپنه خواب، ممکن است با راه رفتن در خواب مرتبط باشند. اختلال در چرخه خواب یا کیفیت نامناسب خواب میتواند به خواب آلودگی کمک کند.
- محرکهای محیطی: تغییرات در محیط خواب مانند خوابیدن در مکان ناآشنا یا اختلال در روال خواب میتواند باعث ایجاد دوره‌های راه رفتن در خواب شود.
- سایر عوامل: مصرف الکل، سوء مصرف مواد و برخی بیماری‌های پزشکی مانند صرع نیز ممکن است با افزایش خطر راه رفتن در خواب مرتبط باشد.
توجه به این نکته مهم است که راه رفتن در خواب در کودکان شایعتر است. با این حال در برخی موارد میتواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد.
آیا راه رفتن در خواب درمان می شود؟
راه رفتن در خواب معمولاً درمان قطعی ندارد، اما میتوان آنرا بطور مؤثر مدیریت کرد. درمان بر روی پرداختن به عوامل زمینه‌ای و ایجاد یک محیط خواب امن متمرکز است. ایجاد یک برنامه خواب ثابت، کاهش استرس و رعایت بهداشت خواب ضروری است. شناسایی و درمان شرایط مرتبط مانند آپنه خواب یا اختلالات اضطرابی، میتواند به بهبود کمک کند. داروها از جمله بنزودیازپینها یا داروهای ضد افسردگی خاص، ممکن است در موارد شدید تجویز شوند. ایجاد یک محیط خواب ایمن، مانند حذف موانع و نصب محافظ‌ها، برای جلوگیری از صدمات در طول دوره‌های خوابگردی بسیار مهم است. درمان های رفتاری مانند هیپنوتیزم یا تکنیکهای آرامسازی نیز ممکن است در نظر گرفته شوند. اگرچه ریشه‌کنی کامل ممکن است تضمین نشده باشد، اما این رویکردها میتوانند فراوانی و تأثیر راه رفتن در خواب را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
خوابگردها چه می بینند؟
خوابگردها معمولاً در طول راه رفتن در خواب حالتی از برانگیختگی جزئی را تجربه میکنند و چشمانشان ممکن است باز باشد اما کاملاً هوشیار نیستند. درک این نکته ضروری است که راه رفتن در خواب در طول خواب غیر REM (حرکت سریع چشم) رخ میدهد. در نتیجه خوابگردها ممکن است چیزها را مانند کسی که بیدار است، نبینند. در طول دوره‌های راه رفتن در خواب، افراد ممکن است رفتارهای پیچیده‌ای از خود نشان دهند، اما درک آنها اغلب ضعیف است و ممکن است بطور کامل از محیط اطراف خود آگاه نباشند. خوابگردها ممکن است با آگاهی محدود در محیط خود حرکت کنند و به محرکهای بیرونی بصورت منسجم یا هدفمند پاسخ ندهند.
در اصل، تجربه یک خوابگرد بیشتر حسی – حرکتی است تا دیداری یا شناختی. آنها ممکن است بدون درک روشنی از محیط اطراف خود در فعالیتهایی شرکت کنند و رفتار آنها اغلب تحت تأثیر ترکیبی از الگوهای حرکتی خودکار و پردازش اطلاعات محدودی است که در طول خواب غیر REM رخ میدهد.
منابع: nhs.uk و mayoclinic.org
