خودزنی در کودک، عوامل و نحوه رفتار صحیح مقابل آن
خودزنی در کودک، یکی از رفتارهای نگران کننده و خشونت آمیز کودکان بوده که موجبات نگرانی والدین، از بروز این رفتارها را با خود به همراه دارد. چرا که خودزنی کودکان، از جمله مشکلات رایج و بزرگ در میان آنها به شمار می رود. شایان ذکر است که بسیاری از کودکان، به ویژه در مواقع بازی کردن با همسالان خود، در هنگام عصبی شدن و لج کردن، معمولا به انجام رفتارهایی مانند خودزنی، کشیدن موی سر و جیغ کشیدن شدید، مبادرت می ورزند. از سوی دیگر، خودزنی در کودک باید بصورت جدی مورد توجه والدین واقع شود؛ زیرا چشم پوشی کردن از این رفتار کودک، در سنین نوجوانی و جوانی، می تواند به عنوان یک حربه و ابزار برای جلب توجه و نظر خانواده توسط فرد محسوب شود.
بر این اساس، فرد به منظور دستیابی به خواسته های خود، به خودزنی های جدی تر و در مواقعی حتی خودکشی، سوق پیدا می کند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در اغلب موارد، خودزنی در کودک، به سبب عدم دستیابی کودک به خواسته های خود بروز پیدا می کند. ناگفته نماند که خودزنی کودکان رابطه مستقیم و تنگاتنگی با معضلات و مشکلات روحی و عاطفی کودک دارد. لازم به ذکر است که خودزنی در هر سنی، به منظور تخلیه تنش های روحی فرد انجام می پذیرد.
عوامل بروز خودزنی در کودک
از آنجایی که کودکان در مقایسه با بزرگسالان، از آستانه تحمل روحی و عاطفی پایین تری برخوردار می باشند، خودزنی در کودک بیشتر به چشم می خورد. به بیان دیگر، بسیاری از مسائل و موضوعاتی که برای بزرگسالان به عنوان یک امر عادی و معمولی قلمداد می گردد، برای کودکان همراه با رنج و درد عاطفی می باشد. بر همین اساس، کودکان برای کاهش این رنج و تخلیه درد، به خودزنی روی می آورند. بطور کلی، عصبانیت و خشونت در مقابل هرگونه ناکامی و مشکل، به عنوان یک رفتار معمولی تلقی می گردد.
پیشنهاد می کنیم بخوانید: احساس آرامش چه تاثیری در موفقیت و سلامتی دارد؟
در چنین مواقعی برخورداری افراد از آستانه تحمل بالا، برای مدیریت و کنترل این خشم و عصبانیت کمک شایانی می نماید. بطور معمول، کودکان به دلیل برخورداری از آستانه تحمل پایین تر، خصوصاً در برابر تنش، بمنظور تخلیه هیجانات خود، بیشتر به سمت خودزنی گرایش پیدا می کنند. ناگفته نماند که در مقوله خودزنی کودکان، هنگامی که آنها در برابر فشار عصبی و تنش، از خودزنی استفاده به عمل می آورند، ریشه آن را باید در فرا نگرفتن رفتار و روش مناسب برای کنترل تنش جستجو نمود.
خودزنی در کودک، در بسیاری مواقع به منظور تحمیل خواسته ها یا دریافت کمک از جانب والدین و دوستان خود صورت می پذیرد. در این زمینه باید خاطر نشان نمود، هنگامی که کودکان درد و آسیب عاطفی و احساسی عمیقی را تجربه نمایند، خودزنی در آنها بروز پیدا می کند. در هر صورت پیدا کردن علل و عوامل اصلی خودزنی در کودک، برای از بین بردن این رفتار، به والدین کمک شایانی می نماید. گفتنی است که مشورت کردن یا مراجعه به یک روانشناس کودک و نوجوان در این زمینه بسیار کارساز است.
نحوه رفتار صحیح در برابر خودزنی کودک
برای از بین بردن ریشه ای و اصولی خودزنی در کودک، نحوه برخورد والدین در هنگام بروز این رفتار، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. بر همین اساس، در چنین مواقعی مناسب است که والدین به کودک خود ابراز محبت عاطفی و جسمی را مورد توجه قرار دهند. بوسیدن و بغل کردن کودک می تواند به او نشان دهد که والدین برای او ارزش و احترام ویژه ای قائل هستند. ار سوی دیگر، در پرتو ابراز محبت عاطفی و جسمی مانند بغل کردن، کودک در می یابد که بدن و ظاهر او دارای ارزش و احترام بوده و مناسب نیست که به بدنش آسیب و صدمه وارد سازد. بدون تردید، برای از بین بردن خودزنی در کودک، محبت کردن به همراه نوازش کودک، علی الخصوص با ابراز جملات و کلمات محبت آمیز، راهکار بسیار مؤثر و تاثیرگذاری در این زمینه به شمار می رود.
راهکارهای تاثیرگذار برای غلبه بر خودزنی کودک
اختصاص دادن زمان مناسب برای بودن در کنار کودک، به انضمام بازی و تفریح با او، برای از بین بردن خودزنی در کودک، راهکار مناسب و مثمر ثمری تلقی می گردد. همچنین در مواقعی که کودک قصد خودزنی دارد، با سرگرم کردن او به بازی یا پرت کردن حواس کودک، می توان از بروز این رفتار جلوگیری به عمل آورد. یکی از علل اصلی بروز خودزنی در کودک، استفاده از این حربه برای برآورده شدن خواسته های خود می باشد.
شایان ذکر است که در مواقع خودزنی کودکان، والدین نباید به این رفتار بی توجه و بی اعتنا بوده، بلکه در این شرایط در آغوش گرفتن و ابراز محبت جسمانی به کودک، می تواند روشی مناسب و مطلوب تلقی شود. ناگفته نماند که ابراز محبت به کودک نباید به برآورده ساختن خواسته های کودک منجر گردد.
شناخت احساسات و حرف زدن، از دیگر راهکارهای مهم برای غلبه بر بروز خودزنی در کودک محسوب می شود. بر این اساس، صحبت کردن و آموختن به کودک برای مطرح کردن ناراحتی های خود، می تواند در این زمینه کارساز و راهگشا باشد. از دیگر راهکارهای کاربردی برای جلوگیری از خودزنی در کودک، بازی با آب و کف به شمار می رود. این روش علاوه بر افزایش آرامش و کاهش تنش های روحی کودک، برای از بین بردن خودزنی کودکان، تاثیر بسزایی از خود برجای می گذارد.
