افسردگی نوجوانان و راهکارهای درمانی آن
اگر بخواهیم بصورت ساده بیان کنیم، باید گفت افسردگی را نوعی اختلال در عواطف و خلق و خو تعریف کرده اند. در اثر این اختلال، فرد مورد نظر پرخاشگر و تحریک پذیرتر از حالت معمول یا حتی ناآرام و غمگین خواهد بود. همچنین تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران نخواهد داشت. امکان بروز این حالت در تمام دوره های زندگی وجود دارد. شناسایی این علائم در دوران نوجوانی برای والدین کمی دشوار است؛ چرا که بطور معمول در دوران نوجوانی، فرزندان طبق روال گذشته خود عمل و رفتار نمی کنند و شناخت حالات روحی و رفتاری شان بسیار سخت می شود. شناسایی این عوامل و تمیز دادن آنها از علائم دوران بلوغ کار دشواری است که استفاده از متخصصان حرفه ای روانشناسی را الزامی می کند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست رایگان میزان افسردگی
افسردگی در نوجوانی دارای یک علامت شایع است و آن مداومت طولانی مدت حالت غم و اندوه در نوجوان است. والدین از طریق بررسی حالات و رفتارهای فرزندان خود می توانند به زود گذر یا دائمی بودن حالت های اندوه و ناراحتی پی ببرند. همچنین ممکن است نوجوان افسرده، افزون بر حالات روحی، از درد های جسمانی نظیر سر درد و دل درد هم رنج ببرد. تغییر در عادات خواب، کم خوابی یا بی خوابی و هم چنین گریه های بدون دلیل از دیگر علائم شایع افسردگی در نوجوانی محسوب می شوند.
نقش متخصص روانشناسی بالینی به جهت کمک به والدین و اطرافیان نوجوان در شناسایی افسردگی دوره نوجوانی بسیار پررنگ تر از سایر دوران زندگی است. متخصصین روان شناسی به مدد داشتن دانش و تجربه کافی در این حوزه، قادر هستند علائم افسردگی را از ویژگی های دوران بلوغ باز شناسند و سپس اقدام به ارائه راهکار های درمانی در فرد نوجوان کنند. روانشناس بالینی از طریق بررسی شدت و ضعف علائم افسردگی و بازه زمانی که فرد را دچار کرده است، اقدام به ارائه روش های درمانی متنوع متناسب با شرایط جسمانی و روحی نوجوان می کند. گاه توصیه های روانشناسانه و گاه توصیه به استفاده از داروهای روانپزشکی و یا حتی ترکیبی از این دو روش تجویز خواهد شد تا سرعت درمان بیشتر شود.
علل بروز افسردگی در نوجوانان
در زمینه علل ایجاد افسردگی، نظریات متفاوتی وجود دارد. دسته ای از پزشکان نقش ژن و عوامل ارثی را مطرح کرده اند و معتقدند افسردگی در اثر اختلالات ژنتیک ایجاد می شود. گروهی دیگر نیز اولویت را به محیط و عوامل موثر در پیرامون فرد داده و استرس های ناشی از این تغییر و تحولات محیطی را موثر در ایجاد حالت های افسردگی می دانند. روانشناسان بالینی به نظریه دوم گرایش دارند.
در مقابل این دو نظریه، گروهی دیگر علل ایجاد افسردگی را به تغییرات بدنی در انسان مربوط دانسته اند. این دسته از محققان باور دارند کمبود نورایی نفرین و افزایش دوپامین، احتمال بروز افسردگی را در انسان بالا می برد. اما نباید از این موضوع غافل شد که مهمترین عامل بروز افسردگی در انسان، عوامل روانی هستند. نداشتن اعتماد به نفس کافی، داشتن دوران کودکی سخت، از دست دادن عزیران، خاطرات تلخ بسیار، خشم های سرکوب شده و هیجانات فرو خورده، همگی از جمله عوامل روانی موثر در ایجاد افسردگی محسوب می شوند.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست رایگان «آیا آینده نگر هستم؟»
نقش والدین در افسردگی فرزندان نوجوان
والدین باید نسبت به حالات و روحیات فرزند خود حساس بوده و به شکلی زیرکانه آنها را زیر نظر داشته باشند. در دوره نوجوانی فرزندان تمایلی ندارند مانند دوران کودکی، والدین را در انجام کارهای خود دخیل بدانند و استقلال بیشتری نسبت به دوران کودکی برای خود دارند. لذا والدین با ذکاوت می توانند از طریق مراقبت های هوشمندانه و از دورِ خود، زمینه پیشگیری از حالت های افسردگی را برای نوجوان مهیا کنند که همان اصطلاح پیشگیری بهتر از درمان می باشد. راهکار هایی که والدین می توانند در پیشگیری از بروز حالت های افسردگی در فرزندان خود انجام دهند عبارتند از:
- اجتناب از دخالت مستقیم در کارهای فرزند نوجوان
- سعی در واگذاری مسئولیت های جدید و جذاب به وی
- ترغیب کردن به انجام ورزش و فراگیری مهارت های مختلف با توجه به علایق فرزندان
- بررسی نوع روابط دوستی و معاشرت فرزند
- هم صحبت شدن با نوجوان و آگاهی از اهداف و اولویت های او
- مشورت کردن با وی در برخی از مسائل تا امکان آشنایی را با مسائل دوران نوجوانی فراهم آورد.
علائم مشخص و محسوس افسردگی در نوجوانی
احساس غم
نوجوان افسرده برای مدت طولانی دچار این حالت است. حتی تغییر شرایط محیطی هم نمی تواند این حالت ها را در او بهبود بخشد. برخی از نوجوانان از بیان این حالت در وجود خود امتناع می کنند و تمایلی به صحبت کردن در خصوص حالات روحی و علل ناراحتی خود ندارند.
لذت نبردن از انجام کارها
نوجوانی که به دلیل بی حوصلگی، مایل به انجام کارهای خود نیست، لزوما افسرده نیست. افسردگی باعث می شود نوجوان از انجام کارهایی که در گذشته لذت می برد، رضایت کافی نداشته باشد. حتی کارهایی که در گذشته وی را به وجد می آورد، اکنون برای او ارزشی نداشته و تمایلی به انجام آنها ندارد.
پیشنهاد می کنیم انجام دهید: تست رایگان «چقدر به دیگران وابسته هستید؟»
تغییر در برنامه خواب
کم خوابی های مکرر، عدم تمایل به خوابیدن، بیداری در نیمه شب و عدم تمایل به خوابیدن مجدد و دیدن کابوس های تکراری، از جمله اختلالات خواب منسوب به افسردگی در دوران نوجوانی هستند.
تغییر در اشتها
این تغییرات به دو صورت خود را نمایان می کنند. در گروهی از افراد میل به غذا خوردن کاهش پیدا کرده و مایل به خوردن نیستند. در نتیجه کاهش وزن را بصورت محسوس تجربه می کنند. اما در گروهی دیگر میل به خوردن افزایش یافته و دائما برای غلبه بر حالات و روحیات خود، میل به خوردن دارند؛ در نتیجه افزایش وزن را تجربه می کنند.
خودکشی
نگران کننده ترین علامت و عارضه ناشی از افسردگی، میل به از بین بردن خود است که در شرایط حاد بیماری افسردگی در فرد بروز می کند. البته برای نتیجه گیری اینکه علت خودکشی به افسردگی مربوط بوده یا خیر، باید به بررسی سایر علائم افسردگی هم پرداخت.
راه های درمان افسردگی در نوجوان
- والدین به سبب نفوذ خود در دل فرزندانشان، بهترین راه درمانی را برای خروج آنها از حالت های افسردگی در دست دارند. داشتن روابط خوب و سالم با فرزندان و همسر می تواند استرس و فشار روحی وارده به نوجوان افسرده را تا حداقل ممکن کاهش دهد. صرف کردن وقت با نوجوان و حمایت از فرزند افسرده، از بهترین و موثرترین راهکارهای غلبه بر افسردگی در دوران نوجوانی هستند.
- استفاده از مشاوره و انجام توصیه های موثر هم یکی دیگر از راه های غلبه بر افسردگی است.
- خانواده درمانی و بررسی شرایط خانوادگی، به متخصصان این امکان را خواهد داد که به ارائه روشهای دقیق و کاربردی اقدام کنند. مطالعات و بررسی ها نشان داده اند که غالب نوجوانان افسرده در خانواده هایی که از استرس های بسیار و مشکلات زیادی در تلاطم است، بیرون آمده اند.
- ورزش کردن بصورت مداوم و مستمر تا حد زیادی در درمان حالت های افسردگی و بالا بردن روحیه و نشاط موثر بوده است.
“
